Media w edukacji
Społeczeństwo XXI wieku jest nazywane społeczeństwem wiedzy. Jest to skutek globalizacji (świat stał się „globalną wioską” - określenie Marshala McLuhana) i rewolucji w środkach społecznego przekazu. Termin powstał w latach 60. XX. dla określenia roli tworzenia i przekazywania wiedzy w rozwoju kultury, technologii i cywilizacji. W społeczeństwie wiedzy eksponuje się czynnik ludzki jako kluczowy dla konkurencyjności, efektywności, innowacyjności. Edukacja jest głównym priorytetem w budowaniu społeczeństwa wiedzy.
Filary edukacji
Raport Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku określa 4 filary edukacji:
1. uczyć się, aby wiedzieć
2. uczyć się, aby działać
3. uczyć się, aby być
4. uczyć się, aby żyć wspólnie (integracja, tolerancja)
Filarem edukacji współcześnie nadal jest szkoła, choć zadania edukacji przejmują także instytucje pozaszkolne: przedsiębiorstwa, instytucje rozrywki i media masowe; mówi się więc o kształceniu równoległym.
Tradycyjny proces kształcenia zakłada przekazywanie wiedzy uczniom przez nauczyciela, stworzenie warunków do samodzielnego zdobywania wiedzy i rozwijania własnej osobowości. W społeczeństwie wiedzy, nazywanym też informacyjnym zmieniła się struktura procesu kształcenia.
Struktura procesu kształcenia
1. nauczyciel
2. uczniowie
3. materiał nauczania
4. środki dydaktyczne coraz częściej nazywane mediami edukacyjnymi
W przypadku samokształcenia (samoedukacji) nie ma nauczyciela. Jego funkcje przejmują media.
Zadania edukacji
Rada Europejska (23-24 marzec 2000 r.) w Lizbonie ustaliła, że konieczne jest sformułowanie europejskich ram, określających nowe umiejętności podstawowe, uzyskiwane w procesie uczenia się przez całe życie i stanowiących główny element działania Europy w obliczu globalizacji oraz przejścia do modelu gospodarki opartej na wiedzy. Podkreślono również, że ludzie są podstawową wartością Europy. Od tego czasu wnioski te były regularnie formułowane ponownie, m. in. podczas Rad Europejskich w Brukseli (20-21 marzec 2003 r. i 22-23 marzec 2005 r.), a także w odnowionej strategii lizbońskiej, zatwierdzonej w 2005 r. Sformułowała ona kompetencje kluczowe współczesnego obywatela.
Kompetencje kluczowe
Kompetencje są definiowane jako połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji. Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia.
Ustanowiono osiem kompetencji kluczowych:
1. porozumiewanie się w języku ojczystym;
2. porozumiewanie się w językach obcych;
3. kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne;
4. kompetencje informatyczne;
5. umiejętność uczenia się;
6. kompetencje społeczne i obywatelskie;
7. inicjatywa i przedsiębiorczość;
8. świadomość i ekspresja kulturalna.
(ZALECENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY UNII EUROPEJSKIEJ z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie).
To kształcenie tych umiejętności jest zadaniem współczesnej szkoły. Aby mu sprostać na poszczególnych przedmiotach, stosuje się technologię informacyjno-komunikacyjną. TIK w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Brzesku wykorzystują niemal wszyscy nauczyciele na swoich lekcjach. Nauczycieli języka polskiego i historii, uczestniczących w unijnym projekcie Wzmocnienie kompetencji językowych i europejskich nauczycielido stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnej, a zwłaszcza opracowania Quizlet i WebQuest zainspirował szkolny koordynator projektu mgr Michał Jemioło. Uczniowie kl. 4 TI na języku polskim pod kierunkiem nauczyciela przygotowali i przedstawili WebQuest – dwudziestolecie międzywojenne, a na historii w 1TMe, w ramach zintegrowanego nauczania języka angielskiego i przedmiotu temat „Hitler's rise to Power” (Dojście Hitlera do władzy) przeprowadzono z wykorzystaniem Quizlet. Jest to znakomity sposób aktywizacji uczniów. Być może dzięki temu nauka przestanie być przykrym obowiązkiem, a stanie się przyjemnością?
Anna Skoczek
